Misja PLATO zostanie zrealizowana

PLATO

Europejska Agencja Kosmiczna podjęła decyzję o realizacji misji PLATO (Planetary Transits and Oscillations of stars). Jej celem będzie poszukiwanie planet pozasłonecznych krażących wokół względnie bliskich gwiazd, w szczególności planet o masach zbliżonych do masy Ziemi. Zastosowaną tu metodą odkrywania planet będzie, podobnie jak w misjach Kepler i CoRoT, metoda obserwacji tranzytów, czyli niewielkich ale regularnych spadków jasności macierzystej gwiazdy w sytuacjach gdy planeta krążąc wokół niej przesłania na jakiś czas część tarczy gwiazdy.

PLATO wyposażony będzie w 34 małe teleskopy, których kamery będą wypatrywać zjawisk tranzytów planetarnych dla około miliona gwiazd położonych na niemalże połowie sfery niebieskiej. Pomiary PLATO umożliwią też rejestrację zjawiska naturalnych oscylacji gwiazd, których analiza dostarcza wiele informacji na temat ich budowy wewnętrznej oraz pozwala dokonać precyzyjnych wyznaczeń rozmiarów i mas gwiazd a także ich wieku.

Obserwacje misji PLATO będą uzupełniane przez naziemne pomiary prędkości radialnych, co pozwoli wyznaczyć masy i rozmiary planet krążących wokół innych gwiazd, a co za tym idzie również ich gęstości. Dane te pozwolą na określenie przybliżonego składu chemicznego tych planet. Spodziewamy się, że dzięki wynikom uzyskanym przez tę misję uda nam się zrozumieć na ile nasz własny system planetarny jest typowy bądź nie w Galaktyce.

Misja PLATO powinna odkryć około tysiąca nowych systemów planetarnych. Start misji planowany jest na rok 2024. Zostanie ona wyniesiona z kosmodromu Kourou na rakiecie Sojuz i umieszczona na orbicie związanej z zewnętrznym punktem Lagrange’a L2.

Pierwszy obraz misji Gaia

Gaia first image

Gaia, jedna z najśmielszych misji kosmicznych Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) stopniowo przygotowuje się do podjęcia pracy. Przedstawiony obok obraz testowy przedstawia wygląd gromady otwartej NGC 1818, widzianej "okiem" Gai. Nie jest to jednak obiekt z naszej Galaktyki, ale gromada leżąca w Wielkim Obłoku Magellana, galaktyki będącej satelitą Drogi Mlecznej.

Gdy Gaia rozpocznie regularną pracę, ilość uzyskiwanych przez nią danych będzie kolosalna. Aby uniknąć problemów związanych z ich przesyłaniem na Ziemię, zdecydowano się przesyłać tylko małe fragmenty obrazów, z których wyznaczane będą położenia każdej z gwiazd. Z tego też względu zdjęcie obok jest nie tylko pierwszym obrazem jaki uzyskaliśmy dzięki Gai, ale i jednym z ostatnich tego rodzaju jakie misja ta prześle na Ziemię.

Gaia została wystrzelona 19 grudnia 2013 roku i krąży wokół zewnętrznego punktu Lagrange'a układu Ziemia-Słońce (L2), w odległości 1,5 miliona kilometrów od nas.

Gaia będzie przyglądać się poszczególnym obszarom nieba korzystając z dwóch teleskopów ogniskujących swoje obrazy na matrycy składającej się z miliarda pikseli, największej, jaka kiedykolwiek została umieszczona poza Ziemią. Głównym celem misji jest stworzenie najdokładniejszej jak dotąd mapy Galaktyki Drogi Mlecznej. Gaia ustali pozycję dla około 1% gwiazd Galaktyki. Oznacza to, że poznamy precyzyjne położenie około miliarda gwiazd Drogi Mlecznej. Wyznaczone zostaną również ruchy własne gwiazd, ich prędkości radialne, jasności, temperatury i skład chemiczny. Dane te pozwolą nam odpowiedzieć na wiele pytań dotyczących ewolucji gwiazd oraz procesu ich powstawania.

Zanim jednak Gaia podejmie pracę, należy dokonać precyzyjnej i sumiennej kalibracji wszystkich instrumentów, co zajmie kilka miesięcy. Po tym okresie rozpocznie się główna faza obserwacji, która potrwa pięć lat. Wszystkie z miliarda gwiazd na liście celów zostaną zarejestrowane już w ciągu pierwszego półrocza obserwacji, jednak dopiero ich wielokrotne obserwacje pozwolą zarejestrować bardzo małe przesunięcia, dzięki którym zostaną określone zarówno odległości jak i ruchy gwiazd.

Pełen katalog wyników uzyskanych przez Gaię zostanie opublikowany dopiero trzy lata po zakończeniu głównego cyklu obserwacji. Wyniki cząstkowe będą jednak publikowane na bieżąco. Archiwum obserwacji Gai przekroczy rozmiar tysiąca gigabajtów, co odpowiada pojemności 200 000 płyt DVD. Przechowywanie i opieka nad tymi bezcennymi danymi spocznie na barkach Konsorcjum Gai, w skład którego wchodzić będzie 400 różnych instytucji europejskich. Pracownicy naszego Instytutu będą brali udział w obserwacjach wspomagających obserwacje Gai, głównie podczas obserwacji tzw. alertów, które pomogą scharakteryzować obiekty szybko zmieniające jasność.

Gaia_logo